We doen yoga met de ogen gesloten, zonder woorden, en ook in meditatie oefen je pratyahara; het terugtrekken van de zintuigen.
Wie zelfonderzoek doet naar hechting, onderzoekt zijn schaduwen, zijn onderwereld en scherpe randjes. Dat is een heldendaad en daar kun je wel wat mededogen en liefde bij gebruiken.
Wat mij inspireert
De inspiratie voor dit onderwerp komt uit de Bhagavad Gita, hoofdstuk 2. Daar vinden we uitleg wat onthouding is en waar het ons brengt. Eeuwenoud, maar juist in onze drukke wereld zo enorm van toepassing. Lees hier de complete Gita.
H2Sl58: De mens die standvastige wijsheid bezit, kan op geleide van zijn eigen wil de zinnen intrekken, zoals een schildpad zijn poten intrekt in zijn schild.
Zolang wij ons identificeren met het ego, worden we gekweld door het verlangen naar zintuiglijke prikkels, waaraan we emotioneel zijn gehecht.
Oefening
Sluit je ogen.
Merk op waar je bewustzijn het sterkst aanwezig is.
Doe in gedachten een stap terug.
Open nu je ogen en concentreer je op een voorwerp.
Doe ook daarvan een stap terug. Kijk naar hoe het voorwerp werkelijk is, zonder gevoelens van mooi, handig, lelijk, hard, zacht of bruikbaar of zelfs zonder herrinneringen. Kijk maar alsof je van een andere planeet komt en onderzoek doet naar het voorwerp.
Leer jezelf echt te “zien”.
Prikkels-hechting-verlangen-boosheid
H2sl62-63: Als een mens blijft denken aan de zintuiglijke prikkels, ontstaat gehechtheid; gehechtheid brengt verlangen voort en uit verlangen wordt boosheid geboren.
Boosheid verwart de geest, waardoor vervolgens het geheugen wordt verstoord. Als het geheugen faalt, gaat het vermogen tot oordelen verloren. Dan raak je verdwaald en is je leven zinloos.
Als je je ergert, vraag je dan af aan welk verlangen niet wordt voldaan en waar je aan gehecht bent. Trots? De manier waarop je de situatie ziet? Moet het op jouw manier? Waarom? Laat het los en zie hoe boosheid verdwijnt met het oplossen van je hechting.
H2sl64-65: De wijzen die de geest beheersen en zichzelf in bedwang hebben, bewegen zich temidden van de wereld der zinnen zonder gehechtheid en afkeer en bereiken een staat van rust.
In die rust eindigt alle verdriet, want het verstand wordt evenwichtig zodra de geest rustig is.
Sl 70: Een wijs mens wordt niet verstoord door de voortdurende stroom van verlangens en hij vindt vrede, zoals de oceaan rustig blijft terwijl hij door ontelbare rivieren wordt gevuld. Dat geldt echter niet voor degene die overspoeld wordt door verlangens.
Doe een stap terug en wordt een stille getuige.
Misschien ben je bezig je bezit te onderhouden, te vergroten, of om plezier te zoeken. Versober je leven en je vindt rust.
Sl71: Hij die leeft, bevrijd van verlangen naar wat dan ook, die geen eigenbelang koestert en die geen persoonlijk gevoel kent van “ik” en “mijn”, ervaart vrede.
Als je geest naar iets verlangt (b.v. een ijsje of iets anders dat de zinnen prikkelt), vraag je dan af: “wat wil ik werkelijk?” Is het echt dat ijsje, of is het rust, of liefde, aandacht voor jezelf……? Wees niet streng, maar vraag het jezelf af. Je zult ontdekken dat het alleen de geest was die ernaar verlangde. Alles wat je ooit nodig zou hebben, heb je al.
En als je dan toch gewoon, zonder diepere betekenis, zin hebt in dat ijsje, neem je het gewoon.
Voorbeelden
Stel, je drinkt eens een glaasje wijn en vindt het lekker. Naderhand voel je je ook lekker. De zintuigen zijn gestreeld en je doet het vaker. Dan kan het gebeuren dat je gehecht raakt aan je glaasje wijn. Je gaat er vaker naar verlangen; jouw momentje met dat heerlijke wijntje. Maar dan komt er een moment dat de wijn op is, geen boodschappen gedaan en de winkel dicht. Gevolg is dat je teleurgesteld bent, geirriteerd of zelfs boos. Misschien zeg je dan heel onredelijke dingen tegen bijvoorbeeld je partner. Want die zou de boodschappen doen. Of dat je anderen verwijt dat ze je ophielden en dat je daarom te laat was voor de winkel. Je geest is verward, je geheugen niet meer exact en je vermogen tot oordelen vertroebeld. Jammer.
Als je (onzuiver) gehecht bent aan je kind, heb je een droombeeld van hoe het kind opgroeit. Als dat anders loopt, ben je teleurgesteld. Je zult proberen het kind een bepaalde kant op te sturen. Je zult het moeilijk vinden het kind los te laten en zijn eigen weg te laten zoeken.
Liefde daarentegen kan een ander loslaten als dat voor de ontwikkeling van de ander beter is.
Liefde voor jezelf helpt je toe te staan om fouten te maken omdat je daarvan leert.
Als je gehecht bent aan goedkeuring, zul je van alles doen om door anderen gezien en bewonderd te worden. Dan raak je in verwarring omdat je je doel vergeet. Dat heeft tot gevolg dat je jezelf in allerlei bochten wringt om goed te doen en op te vallen. Je kunt geen onderscheid meer kunnen maken in wat belangrijk is en wat niet. Geef je jezelf goedkeuring, mag je zijn zoals je bent, dan hoef je geen rare kronkels meer te maken. Zodat je bezig kunt zijn met wat echt belangrijk is.
De 7 geheimen van de schildpad
Een prachtig boek waar dit alles helder is uiteglegd: De 7 geheimen van de schildpad, van Aljoscha Schwarz en Ronald Schweppe. schildpad
De weg terug naar jezelf en naar rust in de woelige wereld: adem elke dag 12 bewuste, diepe ademhalingen.
Boeddhisme
In het boeddhisme vinden we een soortgelijke lering: de Vier Edele Waarheden.
De eerste waarheid is het erkennen dat er lijden bestaat. Lijden veroorzaakt door bijvoorbeeld ouderdom, ziekte en mislukkingen.
Tweede waarheid is dat de oorzaak van het lijden een ijdel, heftig verlangen is. Bijvoorbeeld een verlangen naar sensuele genoegens, naar macht, naar geluk.
Derde waarheid is dat de oorzaak van het lijden weggenomen wordt door van deze hunkering afstand te nemen.
Vierde waarheid is de weg die gevolgd moet worden om dit doel te bereiken, het Achtvoudig Pad.
1 – het juiste inzicht
2 – de juiste besluiten
3 – de juiste manier van spreken
4 – het juiste gedrag
5 – de goede manier van geld verdienen
6 – het juiste streven
7 – de juiste gedachten
8 – de juiste beschouwing
Deze levensstijl helpt je de geest te temen en dat brengt het ware geluk.
Naar: Meditatie Stap voor stap van C.A. Simpkins en A. Simpkins
Meer over Boeddhisme.
Focus
In de meivakantie heb ik gevast. Dat was een wens die ik al langer had, maar het lukte me nooit. Gehecht aan eten en vooral aan suiker, was ik constant bezig een vooraadje te verzamelen. Geholpen door het feit dat ik al gauw een hongerdip krijg als ik niet regelmatig eet. Dus was ik op weg naar diabetes type 2.
Toen het besluit gevallen was ook eens een detoxkuur te gaan doen kreeg ik slapeloze nachten. Ongerust wakker worden en dan ontdekken dat het vasten nog niet eens begonnen was. Angst dat ik het niet zou volhouden. Angst dat honger een naar gevoel zou geven.
Na langzaam afbouwen kwam uiteindelijk een periode van een week niet eten.
Toen ontdekte ik dat ik helemaal geen hongerdip krijg als ik maar voldoende drink.
Ook dat een hongergevoel best lekker is, een soort van fris.
Dat de behoefte aan lekkers meestal van buitenaf komt, niet vanuit een behoefte van het lichaam.
Voorbeeld
Ik reed bijvoorbeeld door een dorp, zag daar iemand, dacht aan iemand anders die op hem lijkt, die vaak een gebraden kippetje gaat halen. Toen kreeg ik zin in kip, terwijl ik al 35 jaar vegetariër ben. En ik had niet eens echt veel trek.
Het beheersen van de zintuigen helpt om dit soort valkuilen te vermijden. Als ik afgeleid was door gedachten aan snoep, oefende ik mijn aandacht te vestigen op het gevoel van ruimte in mijn buik, de losheid van mijn vel. Dan was er al snel geen echte behoefte meer.
Oefening
Ook de buikademhaling heeft geholpen om de aandacht bij mezelf te houden.
Buikademen helpt ook om een hongergevoel te verwerken; een paar ademhalingen en “je hebt weer gegeten”.
Bovendien helpt het om de darmen in beweging te houden.
Resultaat van dit alles: ik ben veel meer tevreden, veel minder afgeleid, en afgekickt van mijn laatste meest hardnekkige verslaving: suiker.
Onthouding oefen je ook in de serie van de 5 Tibetanen
Oftewel onthouding
Zoals een schildpad zijn kop en poten terug kan trekken, kunnen wij onze zintuigen terugtrekken. Dit vraagt concentratie, want de buitenwereld roept. Het vraagt ook moed om met jezelf alleen te durven zijn.
Het helpt je eigen keuzes te maken, luisteren naar je intuitie. Zodat je je eigen weg te gaan en je niet gek te laten maken door de hectische wereld. Want jouw intuitie is de juiste GPS. Je wordt dan ook effectiever in de buitenwereld. Dus dat je in de drukte met jezelf in contact blijft. Dat je je zintuigen terugtrekt van alles wat niet relevant is.
We oefenen de houding van de schildpad. Deze is niet gemakkelijk, maar voor wie het kan, een geweldige bron van rust.